İslamda yemək ədəbləri (Üçüncü fəsil)

     həzrət Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm) həmişə süfrə başında ədəb-ərkanla oturar və öz qarşısından yemək yeyərdi. Onun süfrə başında oturması eynilə təşəhhüd halında oturuş şəklində idi. O həzrət sağ dizini sol dizinin üstünə və sağ ayağının üstünü sol ayağının altına qoyaraq buyurardı: “Mən bir bəndəyəm, qullar kimi yeyir və qullar kimi otururam.” Bəndənin söykənərək və ya yatan halda yemək yeməsi yaxşı deyil. Süfrə başında bardaş quran halda oturmaq məkruhdur və xüsusilə bir ayağın bud üzərinə qoyulmasının daha çox kərahəti var. Allah taala bu cür oturan insanları sevmir. Təklikdə yemək məkruhdur. İnsan öz xidmətçiləri və qulluqçuları ilə bir yerdə oturub yemək yeməsi müstəhəbdir. İmam Rza əleyhissalam süfrə başında oturan zaman istər böyük, istərsədə kiçik uşaqların hamısını süfrə başına yığardı, bu cür etmədən özü süfrədə oturmazdı, hətta İmam xidmətçilərinin hamısını öz süfrəsinə də`vət edərdi.

    Əgər sənin süfrənin başına bir dilənçi qonaq gələrsə onu qaytarma. Süfrədə hər nə ne`mət varsa ona qane ol. heç vaxt pis və fasiq insanlarla bir süfrədə oturma. həmişə çalış mə`rifət sahibləri olan, Allah tanıyan təqvalı insanlarla, alimlərlə süfrə yoldaşı olasan, çünki bu sənin hikmətli sözlər öyrənməyinə səbəb olar. Çox yeyib-içməyin hərisi olma, çünki qarın dolu olanda səni tüğyankarlığa və fəsad etməyə yönəldər.

    Yeməyin əvvəlində “Bismillah” de ki, yemək sənə əziyyət verməsin. Əgər yemək arasında söhbət etsən söhbətin sonunda ”Bismillahı” təkrar de. Süfrədə bir neçə cür yemək olsa onların hər biri üçün bir “Biosmillah” de. Ola bilər ki, bir vaxt bunu yaddan çıxardasan, o zaman bu cür söylə: “Bismillahi əla əvvəlihi və axirihi.”

    İmam Sadiq əleyhissalam buyurur:-hər bir müsəlman bir şey yemək istədikdə tikəsini qaldıranda desə: “Bismillahi vəl-həmdu lillahi rəbbil-aləmin.”

    Tikəsini ağzına çatmazdan öncə Allah onun günahlarını bağışlayar. həzrət İmam Sadiq əleyihssalam Sumaəyə buyurdu:-Ey Sumaə, yemək ye və Allaha həmd oxu və yeməyi sakit (Allaha həmd etməmiş) halda yemə.

     Rəvayət olunub ki, o həzrət yemək yeyəndə bu duanı çox oxuyardı: “Əlhəmdu lillahil-ləzi cə`ələni əştəhihi.”

      Yemək-içmək üçün qızıl və gümüş qablardan istifadə etmə. Onlardan istifadə etmək haramdır. Rəvayətdə var ki, qızıl və gümüş qablar axirətə heç yəqini olmayan insanların malıdır. Misirdə hazırlanmış saxsı qablarda bişirilmiş xörəkləri yemək kərahətlidir.

       Qızıl və gümüşlə naxış vurulmuş qablarda yeyib-içmək məkruhdur. Şərab olan süfrədə bir şey yemə. Müsəlmanın o cür süfrədə oturması haramdır. Şərab qoyulmuş süfrə başında oturmuş şəxs lə`nətlənmişdir. Bə`zi alimlərdən nəql olunub ki, habelə haram yeyilən və ya haram iş görülən məclislərdə bir şey yemək haramdır. Süfrəyə həmişə göy-göyərti qoy. hədislərdə var ki, həzrət Əmirəlmö`minin əleyhissalamın hüzuruna süfrə gətiriləndə həmişə onda göyərti olardı.

       Eləcə də çalış süfrəndə həmişə sirkə olsun, çünki sirkə yoxsulluğu azaldar, əqli isə möhkəmləndirər.  Nəql olunmuşdur ki, həzrət Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm)-in nəzərində ən üstün yeməli şeylərdən biri sirkə olub. həzrət buyurub ki, hər kəsin evində sirkə olarsa çörəyi yavan sayılmaz.

      Yeməyi isti halda yemə, gözlə soyusun, çünki soyumuş yemək bərəkətli olar, lakin isti xörək bərəkətsiz olar və həm də şeytan ondan bəhrələnər. Yediyin və içdiyin şeyə üfürmə. (Şeyx Abbas Qummi)